wiedza obecna w programie nauczania, poparta społecznym autorytetem nauki i nie podlegająca kontekstualizacji; jest ona stała i zamknięta, ma większą wartość niż wiedza osobista uczniów.

doświadczenie ukazujące świat (rzeczy, innych ludzi i nas samych) jako przedmiot naszych sprawczych oddziaływań, instancją tej wiedzy jest pytanie o możliwość osiągania ustanawianych przez człowieka celów.

inaczej szkoły na wsi, przykłady to: szkoła dra Cecila Reddiego w Abbotsholm w Anglii, szkoła Edmunda Demolinsa w La Rochewe Francji, Landerziehungsheim Hermanna Lietza w Niemczech.

wszelkie dyskursy i teorie epoki modernizmu; symbolizowały one dążenie do odkrycia praw świata społecznego, do objęcia wszystkich czasów i miejsc; postmoderniści odrzucają Wielkie Opowieści; zdaniem J.F. Lyotarda wykształciły one dwa mity: wiarę, że nauka może wyzwolić ludzkość i wiarę w to, że istnieje jedność wiedzy, która kształtuje racjonalne pojmowanie człowieka, społeczeństwa i natury.

konsekwencja rozumności, która owocuje w samodecydowaniu; J. Maritain wyróżnia wolność wyboru i wolność wewnętrzną.

prawo do czynienia tego wszystkiego, co danej osobie sprawia radość, ale tylko na tyle, na ile nie zagraża to wolności innych osób.

uwalnianie się dziecka poprzez aktywny rozwój i poprzez ciężką pracę rozwoju; stawanie się wolnym jest procesem dochodzenia do niezależności; M. Montessori wyróżniła pięć rodzajów wolności: biologiczną, społeczną, pedagogiczną, moralną i metodyczną.

umiejętność samokierowania sobą, poczucie odpowiedzialności za życie swoje i innych ludzi oraz zdolność moralnego doskonalenia się.

inaczej wolność od przymusu (wolność wyboru), niezbywalne prawo człowieka.

istota w pełni szczęśliwa, żyjąca w harmonii z pokoleniem ludzi dorosłych i starszych.

kierunek uznający wolę za podstawową zasadę organizującą naturę człowieka; zakłada on, że przyczyną zmian, jakie zachodzą w człowieku jest on sam, a ściślej jego wola.

wyraz osobistej nienawiści do dzieci, ich nielubienie.