ogół oddziaływań służących formowaniu się (zmienianiu, rozwijaniu) zdolności życiowych człowieka.

wywodzi się z łacińskiego słowa educare, wskazującego pierwotnie na zjawisko „wydobywania na jaw” czy też „prowadzenia czegoś ku górze”; jako takie zostało odniesione do ogółu oddziaływań międzygeneracyjnych kształtujących zdolności życiowe: fizyczne, poznawcze, estetyczne, moralne i religijne, prowadzące człowieka „ku górze”, a więc czyniące z niego istotę dojrzałą duchowo.

z punktu widzenia pedagogiki krytycznej proces posiadający dwuznaczne oblicze – z jednej strony element społecznego systemu, służący jego konserwacji, zapobiegający radykalnej krytyce i blokujący oczekiwanie zmian (szkoła wychowuje jednostki tak, by akceptowały one zastany porządek społeczny i traktowały go jako coś oczywistego i nienaruszalnego); z drugiej strony – zgodnie z tradycją oświeceniową – edukacja to czynnik społecznej zmiany i emancypacji.

pojęcie edukacji, w którym dozwolona aktywność uczniów obejmuje jedynie przyjmowanie, napełnianie i przechowywanie depozytów.

koncepcja kształtowania rozumienia odmienności kulturowych; jej celem jest poszerzanie własnej tożsamości poprzez kontakt z innymi kulturami oraz propagowanie postaw tolerancji i dialogu; ważny element m.in. edukacji językowej, historycznej i religijnej.

koncepcja kształtowania przez edukację rozumienia odmienności kulturowych; jej celem nie jest budowanie zunifikowanej kultury globalnej, lecz poszerzenie własnej tożsamości jednostkowej i społecznej przez kontakt z innymi kulturami oraz propagowanie postaw tolerancji i dialogu; stanowi ona ważny element m.in. edukacji językowej, historycznej i religijnej.

postulaty i praktyczne próby kształcenia całego społeczeństwa (nie tylko mniejszości) do życia w warunkach pluralizmu kulturowego.

system oświatowy, który dostosowuje jednostki do doktryn i praktyk pożądanych przez elity władzy.

termin używany w USA, gdzie nie mówi się o edukacji międzykulturowej; nurt związany ze społecznym oporem marginalizowanych grup kulturowych; będący od początku (lata 60. XX wieku) próbą zlikwidowania segregacyjnej i asymilacyjnej praktyki oświatowej dominującej w poprzednich latach.

według merytokratów – środek pomagający dzieciom z grup nieuprzywilejowanych zaadoptować się do wspólnej kultury; według radykałów – jeszcze jedna strategia potwierdzania dominacji grupy społecznie uprzywilejowanej nad będącymi z nią w konflikcie grupami podporządkowanymi, stanowi ona płaszczyznę wpajania dzieciom z mniejszości obcych jej wartości.

instytucja państwowa ukształtowana po klęsce pod Cheroneą w 338 r. p.n.e., dwuletnia szkoła wieńcząca kształcenie obywatelskie i wojskowe w starożytnych Atenach.

ustawianie pewnych typów działań lub pewnych obiektów, na jakie działania się kierują, jako moralnie neutralnych i nie podlegających ocenie w kategoriach moralnych.