Słownik pojęć
następne » | ||
- racjonalizm
kierunek filozoficzny zapoczątkowany przez Kartezjusza, który akcentował zasadę cogito ergo sum i domagał się „jasnych i wyraźnych” metod we wszelkich badaniach naukowych i w każdym myśleniu filozoficznym.
- racjonalność emancypacyjna
racjonalność zmierzająca do poszukiwania możliwości wyzwalania się z wcześniej stworzonego i zaakceptowanego świata.
- racjonalność techniczna
odmiana racjonalności oparta na logice cel – środek; koresponduje ona z potocznym myśleniem o edukacji i oświacie czyniącym najważniejszym kryterium skuteczność w osiąganiu ideałów, wzorów, wzorców, celów itd.
- radykalna zmiana
zasada, zgodnie z którą społeczeństwo trwa w stanie konfliktu między różnymi grupami interesów, które okresowo doprowadzają do radykalnych, rewolucyjnych zmian ustalonego stanu rzeczy; stosowanymi tu kategoriami opisu procesów społecznych są: sprzeczności, emancypacja, niedobory, dominacja.
- realizm
stanowisko ontologiczne zakładające istnienie danych zmysłowych, które są odpowiednikami idei i przedmiotów abstrakcyjnych.
- realizm pedagogiczny
według Ludwika Chmaja stanowisko, które główny cel wychowania upatruje w przystosowaniu dziecka do rzeczywistości, tj. w takim jego urobieniu i ukształtowaniu, by mogło całkowicie podołać jej wymaganiom.
- realizm społeczny
opozycja idealizmu; według Bogdana Suchodolskiego realizm kieruje się zasadą, że kształtowanie człowieka ma się odbywać w związku z realnymi zadaniami, które jako obywatel i zawodowiec będzie musiał podjąć i wykonać w życiu.
- refleksja-nad-działaniem
refleksja będąca efektem wstrząsu, którego doznaje praktyk zaskoczony nieoczekiwanym pojawieniem się w sytuacji, w której działa, jakiegoś nowego elementu; postawiony wobec konieczności „ogarnięcia” tego co się dzieje, może zatrzymać się na chwilę w „środku działania” i pomyśleć o tym, co robić dalej.
- refleksja-w-działaniu
według D. Schöna procesy myślowe uruchomione podczas „poznawania w działaniu”, nie poddające się łatwo werbalizacji czy eksplikacji, będące jednak przedmiotem refleksji i opisu dokonywanego przez praktyka już po zaistnieniu wydarzenia.
- reforma systemu edukacji
zmiana ustroju, treści i organizacji całego systemu szkolnego lub niektórych jego części. Spowodowana przez przeobrażenia życia społeczno-gospodarczego kraju oraz konieczność dostosowania do nich działalności szkolnictwa.
- reformy modernizacyjne
reformy, które dotyczą permanentnej aktualizacji treści nauczania, podręczników szkolnych, wyposażenia szkół w pomoce dydaktyczne, rozwoju nowoczesnych metod oddziaływania pedagogicznego czy kształcenia nauczycieli; ten typ reform w Polsce wiąże się z wykorzystywaniem nieobecnych w kraju modeli nowoczesnej dydaktyki oraz z „dostosowywaniem” rodzimych treści nauczania do obowiązujących w krajach Unii Europejskiej rozwiązań programowych czy strukturalnych, jak np. nauczanie języków obcych czy wprowadzenie państwowego egzaminu maturalnego.
- reformy naprawcze
w Polsce reformy te miały na celu demontaż socjalistycznego systemu oświatowego, polegający na: oddolnym ruchu tworzenia szkół niepaństwowych, odejściu władzy państwowej od centralistycznego formułowania kierunków polityki oświatowej, planów i programów nauczania oraz wychowania, redukcji nadmiernego centralizmu i kontroli instytucji edukacyjnych, przejmowaniu przedszkoli przez gminy oraz dobrowolnym przejmowaniu szkół podstawowych.
następne » |