jedno z podejść do źródeł pozytywnych i negatywnych uwarunkowań socjalizacyjno-rozwojowych; koncentruje się ono głównie na negatywnych środowiskowych i indywidualnych cechach rozwojowych jednostki, wyrażanych za pomocą terminów: „ryzyko”, „stresor”, „podatność na zranienie”.

model szkolnictwa wyższego, który charakteryzuje się znaczącym rozproszeniem instytucji kształcenia wyższego.

model kreowania programu, akcentuje dynamiczny charakter programu, nieustanne doskonalenie, zmianę, stawanie się wynikające z konieczności uwzględniania realiów czy wzbogacania się wiedzy psychologicznej itp.

model kreowania programu; wskazuje się w nim najczęściej graficznie, kolejne przedsięwzięcia działające jako subsystemy „na wejściu”, w fazie przetwarzania i na „wyjściu”.

forma organizacyjna i strukturalna, jaką przyjmuje szkolnictwo obowiązkowe; różnice pomiędzy modelami mogą dotyczyć kwestii: wieku rozpoczynania i zakończenia nauki, wspólnego lub oddzielnego dla dwóch pierwszych szczebli edukacji wariantu organizacyjnego, treści programowych, sposobu doboru uczniów do klas, istnienia lub braku corocznej klasyfikacji końcowej, usytuowania progów selekcyjnych, możliwości wyboru szkoły przez rodziców, czasu trwania lekcji oraz roku szkolnego.

wywodzi się z orientacji psychologicznej podejmującej kwestię ludzkich możliwości; edukacja w tym modelu polega na wspieraniu niezależności uczniów oraz prowadzenia ich do pełnej akceptacji siebie i innych; od nauczycieli wymaga się pomagania uczniom w radzeniu sobie z własnymi potrzebami i problemami oraz traktowania ich jako indywidualności, kierującej się swoistym dla siebie postępowaniem i kontrolującej własne uczenie się.

model szkolnictwa wyższego, którego charakterystyczną cechą jest rozwijanie krótkich programów studiowania prowadzących do uzyskania dyplomu oraz silne związki z poziomem szkolnictwa średniego.

formacja społeczno-kulturowa, w której nauki społeczne zmierzały do odkrycia „logiki społeczeństwa” i „jedynego prawdziwego języka, który odzwierciedla świat”.

ogół motywów, występujących aktualnie u danej jednostki; może być wewnętrzna lub zewnętrzna; motywacja wewnętrzna pobudza do działania, które ma wartość samo w sobie, jej przykładem jest zainteresowanie lub zamiłowanie do czegoś; motywacja zewnętrzna stwarza zachętę do działania, które jest w jakiś sposób nagradzane lub które pozwala uniknąć kary.

mechanizm psychologiczny uruchamiający zachowanie jednostki, nadający mu energię i ukierunkowujący je; stan wewnętrznego napięcia pobudzający jednostkę do działania, w wyniku którego dochodzi do redukcji tego napięcia; względnie trwała dyspozycja do działania w określonym kierunku; ma ona charakter świadomy lub nieświadomy.

technika gromadzenia materiału do oceny uczniów o specjalnych potrzebach edukacyjnych czy też pogłębionego oceniania pewnych aspektów pracy, polegająca na nagraniu form aktywności uczniów.

kierunek w filozofii dążący do wyjaśnienia rzeczywistości przyczynami naturalnymi, tłumaczący całość zjawisk zachodzących w świecie działaniami praw przyrody.