w szerokim znaczeniu teoria wyższego stopnia, zajmująca się interdyscyplinarnym badaniem teorii w ogóle; w wąskim znaczeniu teoria wyższego rzędu, która zajmuje się badaniem określonej teorii w ramach jednego tylko paradygmatu czy podejścia.

teoria posługująca się „metajęzykiem” i zajmująca się badaniem i opisywaniem innych teorii wychowania; jest ona opisującą (deskryoptywną), wartościującą (krytyczną) i normatywną teorią każdego systemu twierdzeń o wychowaniu, dysponującą kryteriami, zasadami czy normami do badania różnych teorii wychowania, by analizować ich postacie, a także ograniczenia i zalety.

metoda polegająca na włączeniu nowych słów w dobrze znany kontekst językowy, sięga się w niej po materiał dobrze znany, szuka skojarzeń z nowym i obmyśla różnorakie powiązania.

(zwana również metodą wiedeńską), metoda za sprawą której na początku XX wieku zaczęły dokonywać się zmiany w katechetyce niemieckiej Nazwa wyraża z jednej strony koncentrację na analizie metodyki przekazu religijnego, z drugiej odwołuje się do kongresów katechetycznych poświęconych tej kwestii, odbywających się w Monachium (i Wiedniu).

system dydaktyczny stworzony przez W.H. Kilpatricka, polegający na tym, że na miejsce tradycyjnego systemu klasowo-lekcyjnego wprowadza się tzw. projekty, jako ośrodki nauki i pracy dzieci.

metoda polegająca na wielostronnym opisie właściwości psychofizycznych i warunków zewnętrznych, decydujących o określonym ukształtowaniu osobowości.

strategia wspomagająca zapamiętywanie materiału, który początkowo może się wydać bezsensowny; pomaga ona zakotwiczać wiadomości i pomysły w pamięci długotrwałej; ważne jest znalezienie i poddanie wizualizacji tzw. słów kluczowych.

model szkolnictwa wyższego, w którym tradycyjne uniwersytety współistnieją z wyższymi szkołami zawodowymi.

model wewnętrznie złożony. Widoczne są tu wpływy neoprogresywizmu, rekonceptualizmu, rekonstrukcjonizmu; szkoła zaangażowana jest w zmianę społeczną i stanowi miejsce akulturacji, lokalny punkt oporu.

model funkcjonowania szkoły, który kładzie nacisk na dialogowe formy szkolnej komunikacji.

model kreowania programu; ukazuje on kolejne etapy postępowania, koncentruje się głównie na celach i zadaniach, wzorach, realizacji i ewaluacji; w wersjach wzbogaconych dodaje się jeszcze takie elementy, jak podstawa pojęciowa, diagnoza, dobór treści, doświadczeń oraz utrzymywanie funkcjonowania programu.

model oparty na podstawach progresywistycznych i humanistycznych, przywiązuje dużą wagę do rozwoju poznawczego wspieranego czynnikami społecznymi; uczenie się w szkole ceniącej refleksyjność ma charakter funkcjonalny; opiera się na aktualnej aktywności dzieci, ujętej w elastyczne ramy organizacyjne w postaci bloków czy tematów wiodących; ważną rolę pełni tu język, który oprócz nośnika informacji, środka wyrażania siebie służy integrowaniu treści.