EFEKTYWNOŚĆ EKSPORTU PRODUKTÓW POLSKICH WEDŁUG WARTOŚCI DODANEJ
Wartość dodana jest to nadwyżka, którą przedsiębiorstwo wytwarza w wymianie z otoczeniem, czyli są to przychody (wartość sprzedanych produktów plus inne przychody finansowe, minus koszty surowców, materiałów, energii, usług obcych i inne koszty) uzyskane dzięki kapitałowi zainwestowanemu oraz dzięki efektom pracy zatrudnionej siły roboczej. Wartość dodana dzielona jest pomiędzy właścicieli (dywidendy), kredytodawców (odsetki), pracowników (wynagrodzenia) i państwo (podatki). Wartość dodana jest więc obiektywną miarą efektywności funkcjonowania przedsiębiorstwa. Pokazuje zdolność przedsiębiorstwa do dostarczania otoczeniu produktów, za które otoczenie gotowe jest płacić cenę w wysokości satysfakcjonującej przedsiębiorstwo. Wysokość wartości dodanej zależy głównie od skuteczniej kontroli kosztów ponoszonych przez przedsiębiorstwo.
Dla celów porównawczych wartość dodana odnoszona jest do liczby pracowników i wysokości przychodów ze sprzedaży produktów. W ten sposób przedsiębiorstwa mogą być klasyfikowane nie tylko według wielkości wartości dodanej, ale także według wartości dodanej w przeliczeniu na jednego pracownika czy udziału wartości dodanej w 1 zł przychodów lub udziału płac w wartości dodanej. Ponadto, przedsiębiorstwa prowadzące wymianę międzynarodową można ocenić według wartości dodanej sprzedanej za granicę, czyli rzeczywistego wkładu przedsiębiorstwa w eksport.
Spośród dużych i średnich przedsiębiorstw uczestniczących w badaniach ankietowych najwyższą wartość dodaną w produktach eksportowało KGHM Polska Miedź (3,41 mld zł - 66% udziału sprzedaży eksportowej w przychodach ogółem), Thomson Polkolor (1,27 mld zł - 71,1% ), Stocznia Gdynia (0,64 mld zł - 99,3%), producent opon Dębica SA (0, 50 mld zł - 57,8%) i PHZ Bartimpex SA (0,47 mld zł - 17,2%). Biorąc jednak pod uwagę pięć kryteriów: wysokość wartości dodanej, wartości dodanej na jednego pracownika, udziału wartości dodanej w przychodach, udziału płac w wartości dodanej i udziału eksportu w sprzedaży ogółem, dziesiątka najlepszych eksporterów w Polsce ukształtowała się następująco: (1) Thomson Polkolor, (2) KGHM Polska Miedź, (3) Dębica SA, (4) Stocznia Szczecińska Holding SA, (5) Zakłady Azotowe w Tarnowie, (6) PHZ Bartimpex SA, (7) Zakłady Azotowe Puławy, (8) Anwil, (9) Stocznia Gdynia i (10) Impexmetal.
Z przeprowadzonych analiz wynika, że rozwój eksportu produktów wytwarzanych przez drobnych producentów utrudniają skomplikowane procedury towarzyszące zawieraniu kontraktów eksportowych. Potrzebne jest szersze propagowanie wiedzy o trybie, warunkach i możliwościach negocjacji kontraktów oraz udostępnianie wykazu biur radców handlowych przy ambasadach, którzy mogą udzielić informacji o możliwościach eksportu i sytuacji gospodarczej w obcym kraju. Przedstawiciele Klubu Eksporterów wskazują, że na promocję eksportu produktów polskich przeznaczono w budżecie państwowym na 2001 r. jedynie 100 mln zł. Czechy i Węgry przeznaczają na ten cel kilkakrotnie więcej pieniędzy. Bez sporych nakładów na kampanie promocyjne za granicą nie można znacząco zwiększyć eksportu i wylansować marki produktów polskich za granicą.
Pytania:
Dla celów porównawczych wartość dodana odnoszona jest do liczby pracowników i wysokości przychodów ze sprzedaży produktów. W ten sposób przedsiębiorstwa mogą być klasyfikowane nie tylko według wielkości wartości dodanej, ale także według wartości dodanej w przeliczeniu na jednego pracownika czy udziału wartości dodanej w 1 zł przychodów lub udziału płac w wartości dodanej. Ponadto, przedsiębiorstwa prowadzące wymianę międzynarodową można ocenić według wartości dodanej sprzedanej za granicę, czyli rzeczywistego wkładu przedsiębiorstwa w eksport.
Spośród dużych i średnich przedsiębiorstw uczestniczących w badaniach ankietowych najwyższą wartość dodaną w produktach eksportowało KGHM Polska Miedź (3,41 mld zł - 66% udziału sprzedaży eksportowej w przychodach ogółem), Thomson Polkolor (1,27 mld zł - 71,1% ), Stocznia Gdynia (0,64 mld zł - 99,3%), producent opon Dębica SA (0, 50 mld zł - 57,8%) i PHZ Bartimpex SA (0,47 mld zł - 17,2%). Biorąc jednak pod uwagę pięć kryteriów: wysokość wartości dodanej, wartości dodanej na jednego pracownika, udziału wartości dodanej w przychodach, udziału płac w wartości dodanej i udziału eksportu w sprzedaży ogółem, dziesiątka najlepszych eksporterów w Polsce ukształtowała się następująco: (1) Thomson Polkolor, (2) KGHM Polska Miedź, (3) Dębica SA, (4) Stocznia Szczecińska Holding SA, (5) Zakłady Azotowe w Tarnowie, (6) PHZ Bartimpex SA, (7) Zakłady Azotowe Puławy, (8) Anwil, (9) Stocznia Gdynia i (10) Impexmetal.
Z przeprowadzonych analiz wynika, że rozwój eksportu produktów wytwarzanych przez drobnych producentów utrudniają skomplikowane procedury towarzyszące zawieraniu kontraktów eksportowych. Potrzebne jest szersze propagowanie wiedzy o trybie, warunkach i możliwościach negocjacji kontraktów oraz udostępnianie wykazu biur radców handlowych przy ambasadach, którzy mogą udzielić informacji o możliwościach eksportu i sytuacji gospodarczej w obcym kraju. Przedstawiciele Klubu Eksporterów wskazują, że na promocję eksportu produktów polskich przeznaczono w budżecie państwowym na 2001 r. jedynie 100 mln zł. Czechy i Węgry przeznaczają na ten cel kilkakrotnie więcej pieniędzy. Bez sporych nakładów na kampanie promocyjne za granicą nie można znacząco zwiększyć eksportu i wylansować marki produktów polskich za granicą.
Pytania:
- Jakie znaczenie ma wartość dodana jako miernik efektywności przedsiębiorstwa i eksportu?
- Które przedsiębiorstwa osiągają największe sukcesy eksportowe w Polsce?
- Jakie znaczenie mają działania propagandowe i promocyjne dla wzrostu eksportu produktów polskich?
