Projekt kwestionariusza ankietowego
- Wskazówki ogólne
- Pytania z odpowiedziami zamkniętymi
- Pytania z odpowiedziami otwartymi
- Przykład treści kwestionariusza ankietowego
- Wskazówki do projektu kwestionariusza ankietowego
Wskazówki ogólne
Kwestionariusz ankietowy jest to forma przedstawienia zbioru pytań, na które respondenci udzielają odpowiedzi. Kwestionariusz powinien być tak zaprojektowany, aby odpowiedzi respondentów dostarczyły pożądane dane do rozwiązania problemów. Pytania muszą być jasne, łatwe do zrozumienia, nie sugerujące odpowiedzi i tylko takie, które prowadzą do osiągnięcia celu badań. Należy unikać pytań zawierających wyrazy wieloznaczne (np. użyteczny, często, rzadko, ostatnio), których znaczenie zależy od swobodnej interpretacji respondenta. W kwestionariuszach ankietowych unikamy także pytań zbyt drażliwych i pytań o udział w postępowaniu, które nie jest społecznie akceptowane lub jest karalne.
Konstrukcja kwestionariusza zależy od charakteru problemu i liczby informacji potrzebnych do jego rozwiązania. W nagłówku kwestionariusza ankietowego, w lewym rogu, podajemy z reguły nazwę i inne dane (np. adres i telefon w przypadku zwrotu wypełnionego kwestionariusza przez pocztę) instytucji organizującej badania. W prawym rogu nagłówka możemy zaznaczyć, że sondaż ma charakter anonimowy i służy wyłącznie do celów naukowych.
Pytania powinny występować w jakimś logicznym związku, najpierw o charakterze ogólnym, a potem szczegółowe. Pytania dotyczące spraw osobistych występują z reguły jako ostatnie. Na końcu kwestionariusza należy podziękować respondentowi za pomoc w rozwiązywaniu problemu. Zaleca się konstrukcje kwestionariusza jednostronnego, o formacie: A5, A4 lub A3. Pytania wymagać mogą odpowiedzi w formie zamkniętej (mieszczą w sobie warianty odpowiedzi) lub otwartej (niczym nieograniczone).
Pytania z odpowiedziami zamkniętymi
Generalnie rzecz ujmując możemy wyróżnić następujące typy odpowiedzi zamkniętych:
- dwudzielne – istnieją dwie możliwe odpowiedzi (np. tak lub nie), czasem uzupełniane przez możliwość nijaką (np. nie wiem);
- z podanymi wersjami – wyróżniamy trzy lub więcej możliwości odpowiedzi na pytanie i zalecamy wybór jednej z nich (np. ludzie, którzy nigdy nie palili, są: zamożni, szczęśliwi, mądrzy, inteligentni, pozbawieni przyjemności);
- stopniowane według akceptacji (np. zgadzam się całkowicie, zgadzam się, nie mam własnej opinii, nie zgadzam się, nie zgadzam się zupełnie);
- różnicowane semantyczne (duży, mały, nowy, przestarzały),
- stopniowane emocjonalnie (znakomity, bardzo dobry, dobry, zadowalający, kiepski) lub skalowane punktowo (np. od 1 do 5 lub od 1 do 10),
- stopniowane według intencji (na pewno kupię, prawdopodobnie kupię, nie jestem pewny czy kupię, prawdopodobnie nie kupię, stanowczo nie kupię),
Pytania z odpowiedziami otwartymi
Odpowiedzi otwarte mogą przybrać następujące formy:
- własny pogląd,
- skojarzenia słowne z kwestią ujętą w pytaniu,
- uzupełnienia niepełnych zdań,
- opis dalszego ciągu zdarzenia (historyjki),
- komentarz do rysunku,
- postrzeganie sytuacji (jak coś wpływa na zmysły respondenta, np. co widzi).
- Pytanie z wieloma wariantami odpowiedzi: W jakiej grupie wiekowej znajduje się Pan (i): poniżej 20 lat, 20-29 lat, 30-39 lat, 40-49 lat, 50-59 lat, 60 i więcej lat (prosimy podkreślić jedną z podanych możliwości).
- Test skojarzeń słownych: Świeża żywność jest (a) naturalna, (b) ożywcza,
(c) zdrowa, (d) droga, (e) dobra dla ciebie, (f) prawdziwa. Mrożona żywność jest (a) przetworzona, (b) łatwa do przyrządzenia, (c) dogodna do przechowania, (d) apetyczna, (e) konserwowana.
Przykład treści kwestionariusza ankietowego
Załóżmy, że zamierzamy dowiedzieć się, jakie jest stanowisko społeczeństwa wobec kradzieży sklepowych. Pytania muszą być tak konstruowane, aby nie brzmiały obraźliwie, tak jak pytanie: Czy Pan (i) ukradł (a) coś kiedyś ze sklepu? 1. tak, 2. nie (prosimy podkreślić jedną z podanych możliwości). W związku z tym spróbujmy skorygować to pytanie za pomocą serii pytań pośrednio związanych z kradzieżami w sklepach i poznać osobisty stosunek respondenta do tego problemu.
Wprowadzenie
Jak Panu(i) wiadomo, społeczeństwo jest zaniepokojone dużą liczbą kradzieży produktów w sklepach. Pragniemy dowiedzieć się, jaki jest Pan(i) pogląd na kradzieże sklepowe?
Pytania
- Co Pan(i) sądzi o kradzieżach sklepowych?
.
(Przy tak sformułowanym pytaniu musi być zostawione miejsce na odpowiedź). - Kradzieże sklepowe są: 1. ważnym, 2. dość ważnym, 3. drobnym, 4. błahym – problemem dla społeczeństwa? (prosimy o podkreślenie jednej z podanych możliwości).
- Czy zdaniem Pan (i) kradzieże sklepowe 1. wzrosły, 2. utrzymują się na tym samym poziomie, 3. zmalały – w tym roku w porównaniu do lat ubiegłych? (prosimy o podkreślenie jednej z podanych możliwości).
- Czy będąc nastolatkiem znał(a) Pan(i) osobiście kogoś, kto wziął coś ze sklepu bez zapłaty? 1. Tak, 2. Nie (prosimy o podkreślenie jednej z podanych możliwości).
- Czy Pan(i) rozważał(a) kiedykolwiek możliwość wzięcia czegokolwiek ze sklepu bez płacenia? 1. Tak 2. Nie (prosimy o podkreślenie jednej z podanych możliwości).
- Czy Pan(i) rzeczywiście wziął(ęła) coś bez zapłacenia? 1. Tak, 2. Nie (prosimy o podkreślenie jednej z podanych możliwości).
Wskazówki do projektu kwestionariusza ankietowego
Projekt kwestionariusza ankietowego może dotyczyć różnorodnych kwestii marketingowych, których wybór powinien być jednak uzgodniony z nauczycielem akademickim. Załóżmy, że zamierzmy wprowadzić w Polsce powszechne opłacanie zakupów w sklepach za pomocą kart kredytowych. W związku z tym należy przeprowadzić sondaż opinii publicznej. Poniżej przedstawimy zagadnienia, jakie możemy poruszyć w tym sondażu.
- Jakie czynniki warunkują powszechne wprowadzenie kart kredytowych?
- Jakie pytania przybliżą stanowisko nabywców wobec zakupów na kartę kredytową?
- W jaki sposób można byłoby przeprowadzić wywiady (np. rodzaj i wielkość próby, sposób doboru respondentów i miejsca badań)?
Wprowadzenie:
- Jaki jest Pana(i) pogląd na zakupy za pomocą kart kredytowych?
- Czy Pan(i) ma kartę kredytową (np. VISA)? 1. Tak, 2. Nie (prosimy o podkreślenie jednej z podanych możliwości).
