Scenariusze ćwiczeń
Jeśli nie wykorzystałeś jako ilustracji do wykładu rysunków 8.30 A, B i C możesz przeprowadzić demonstrację wpływu nastawienia percepcyjnego.
Poproś studentów o zaprojektowanie eksperymentu dowodzącego istnienia stałości kształtu.
- Niech kształtem tym będzie jak na rysunku 8.26 podlegające rotacji koło. Wzorcem może być okrągła kartonowa płytka na podstawce, ustawiana pod różnymi kątami. Niech poszczególnym stopniom rotacji odpowiadają naklejone na karton elipsy o przynajmniej sześciu różnych średnicach mniej lub bardziej zbliżonych do koła. Niech ich kształt odpowiada obrazowi siatkówkowemu koła eksponowanego pod określonymi kątami (Fraisse, P. (1960) Podręcznik ćwiczeń z psychologii eksperymentalnej, Warszawa, PWN str. 156 - znajduje się tam wzór pozwalający obliczyć mniejszą oś mnożąc długość większej osi przez cosinus kąta nachylenia).
- Zadanie osób badanych będzie polegało na dobieraniu elips z planszy do pokazywanego im krążka. Co będzie miarą stałości kształtu? (Można ewentualnie zastosować wzór Brunszwika na stałość podany również w podręczniku Fraisse'a.) Od jakiego ustawienia wzorca należy zacząć pomiary? Czy badanie wykonane z użyciem naturalnego obiektu, czyli monety lub płaskiego talerza może przynieść bardziej wyrazisty efekt? Uwzględnij zmienną "naturalności" kształtu w projekcie.
- Poproś studentów o wykorzystanie planu eksperymentu ze strony 55. Niech narysują tabelę zmiennych i zaplanują ile i jakich grup należy zbadać oraz jak będą one dobierane?
- W badaniu powinny uczestniczyć osoby posiadające dobry wzrok lub właściwe szkła korekcyjne. Powinny to być dwie grupy: eksperymentalna, badana za pomocą dobrze znanego obiektu, o którego kształcie posiada ugruntowaną wiedzę i kontrolna badana za pomocą geometrycznego kształtu odwzorowanego na przyrządzie specjalnie opracowanym na użytek badań. W ten sposób kontrolowana jest zmienna niezależna - "naturalność" kształtu obiektu.
- W badaniu tym pretest jest demonstracją przedmiotu rotowanego przed rotacją. Może to być pierwsza, najłatwiejsza próba (tu nie powinno być różnicy między grupami).
- Miarą stałości spostrzegania (zmiennej zależnej) będzie błąd polegający na wybieraniu z planszy, elipsy przypominającej koło w większym stopniu niż wynika to z jego położenia podczas ekspozycji. Błąd ten, do którego ujawnienia służy posttest, powinien pojawiać się częściej i przybierać większe wartości w grupie eksperymentalnej.
- Co podlega w większym stopniu wpływowi kontekstu fizycznego i kulturowego, wrażenia czy spostrzeżenia? Dlaczego?
- Przedyskutuj ze studentami zasady grupowania percepcyjnego zaproponowane przez psychologię postaci, czy można je zastosować do analizy organizacji jakichś innych procesów poznawczych takich jak pamięć i myślenie, a może nawet do całkiem innych form doświadczenia? Zwróć uwagę studentów na to, że zasady te były rzeczywiście stosowane przez postaciowców do wyjaśniania zjawisk nie tylko z zakresu percepcji, a po przekształceniu w teorię pola psychologicznego objęły złożone formy zachowania i motywacji - u ludzi i zwierząt - w normie i patologii - u pojedynczych jednostek i w grupach.
- Rola procesów odgórnych i oddolnych w sterowaniu percepcją. Czy możliwe są czyste sytuacje? Jak wyglądałby obraz świata zbudowany wyłącznie na podstawie wrażeń i taki, który opierałby się głównie na indywidualnej wiedzy i motywacji?
- Przypomnij sobie zamieszczony na początku rozdziału opis tajemniczych katastrof lotniczych. Zapytaj studentów czy na podstawie uzyskanej wiedzy mogliby ocenić rozwiązanie tego problemu przez dr Krafta? Może chcieliby je zrewidować?
Copyright © 1992 by Pearson Education. Wszelkie prawa zastrzeżone. Materiały z książki Philipa Zimbardo, Psychology and Life, 13th Edition, wydanej przez Allyn and Bacon, Boston, Massachusetts, USA nie mogą być publikowane i redystrybuowane bez pisemnej zgody.
