Rozdział 10.
Logistyka w dystrybucji
Logistyka jest to proces planowania, realizowania i kontrolowania sprawnego i efektywnego ekonomicznie przepływu surowców i półfabrykatów do produkcji, wyrobów gotowych oraz informacji z punktu pochodzenia produktu do punktu konsumpcji w celu zaspokojenia wymagań nabywcy. Logistyka składa z takich działań, jak: planowanie produkcji i zakupu surowców oraz półfabrykatów na podstawie prognoz sprzedaży produktów, przechowywanie surowców i półfabrykatów przed i podczas procesu produkcyjnego, przemieszczanie surowców i półfabrykatów podczas przetwarzania w produkt gotowy, pakowanie i przechowywanie wyrobów gotowych, wysyłka produktów oraz przekazywanie i odbiór jakościowo-ilościowy produktów. Wyróżniamy cztery rodzaje centrów logistycznych międzynarodowe, regionalne, lokalne i branżowe.
Przedmiotem logistyki w dystrybucji jest organizacja i sprawność funkcjonowania gospodarki produktami w czasie przechowywania i transportu w zakładzie przemysłowym i kanale dystrybucji. Strategia logistyki w dystrybucji sprowadza się do wyboru sposobu przechowywania produktów i środka ich transportu według kryteriów kosztów, poziomu świadczonych usług i średniej wielkości dostaw partii produktów. Postęp techniczny w logistyce dystrybucji łączy się z coraz powszechniejszym wykorzystaniem możliwości, jakie daje współczesna telekomunikacja, informatyka i automatyzacja.
Składowanie polega na przechowywaniu produktów w pomieszczeniu lub miejscu otwartym tak długo, aż będą potrzebne w jakimś celu. Przechowywanie produktów pociąga za sobą koszty i ryzyko. Zapasy jest to pewna ilość produktu przechowywana w danym miejscu i czasie. Zapasy zapewniają ciągłość procesu produkcyjnego i realizację zamówień nabywców.
Cykl transakcji kupna-sprzedaży produktu składa się z sześciu etapów: rozpoznanie potrzeby użytkownika lub nabywcy i złożenie zamówienia, przyjęcie zamówienia i sprawdzenie zapasów pod kątem realizacji zamówienia, sprawdzenie zdolności płatniczej nabywcy, przygotowanie partii produktów do wysyłki, sporządzenie dokumentacji i dostawa partii produktów oraz rozliczenie finansowe transakcji kupna - sprzedaży.
Kontrola zapasów polega na ustalaniu i sprawdzaniu ilości produktów niezbędnych w stosunku do wielkości produktów przechowywanych. Punkt optymalnej wielkości zamówienia występuje wtedy, gdy koszt ogólny utrzymywania zapasów zrówna się z kosztem zamówienia, a koszt całkowity utrzymywania zapasów jest najniższy.
Większość produktów musi być przechowywana wewnątrz obiektów zamkniętych, czyli w magazynach, które zabezpieczają przed szkodliwymi wpływami środowiska naturalnego. Producenci, hurtownicy i detaliści mogą posiadać magazyny własne lub dzierżawione. Szczególnym rodzajem magazynów są składy polowe i składy wolnocłowe. Centrum dystrybucyjne jest to specjalny rodzaj magazynu, zaprojektowany dla odbioru produktów od kilku dostawców w celu skompletowania i przygotowania partii produktów do wysyłki.
Sprawny transport może pomóc zakładom przemysłowym w osiągnięciu większej skali produkcji, a pośrednikom w obniżce kosztów przechowywania produktów. Koordynacja przewozów może być wykonywana przez producenta, pośrednika lub spedytora. Podstawowymi środkami transportu są: kolej, samochody ciężarowe, rurociągi, statki, barki i samoloty. Kryteriami wyboru środka transportu są: koszty, częstotliwość przewozu, korzyści dostarczane przez środek transportu, czas trwania i niezawodność przewozu, przydatność i dostępność środka transportu, bezpieczeństwo oraz powiązanie transportu z kanałem dystrybucji. Czas przewozu i niezawodność wpływają na sposób zamawiania, zapasy i koszt przechowywania produktów.
Konteneryzacja polega na grupowaniu pojedynczych produktów w partie i umieszczeniu w jednym trwałym opakowaniu zbiorczym o znormalizowanych wymiarach, które łatwo może być przeniesione z jednego środka transportu na drugi.
Kolej ma ważne znaczenie przy przewozie produktów ciężkich i nieporęcznych. Elastyczność poruszania się samochodów ciężarowych po drogach umożliwia dotarcie do nieomal każdego punktu geograficznego w relatywnie krótkim czasie. Duża szybkość przewozów lotniczych może zrównoważyć wyższy koszt transportu.
Rozwój transportu zmierza w kierunku dostaw na dokładny czas, czyli dostarczenie produktu na właściwe miejsce, we właściwym czasie i w odpowiedniej ilości.
Przedmiotem logistyki w dystrybucji jest organizacja i sprawność funkcjonowania gospodarki produktami w czasie przechowywania i transportu w zakładzie przemysłowym i kanale dystrybucji. Strategia logistyki w dystrybucji sprowadza się do wyboru sposobu przechowywania produktów i środka ich transportu według kryteriów kosztów, poziomu świadczonych usług i średniej wielkości dostaw partii produktów. Postęp techniczny w logistyce dystrybucji łączy się z coraz powszechniejszym wykorzystaniem możliwości, jakie daje współczesna telekomunikacja, informatyka i automatyzacja.
Składowanie polega na przechowywaniu produktów w pomieszczeniu lub miejscu otwartym tak długo, aż będą potrzebne w jakimś celu. Przechowywanie produktów pociąga za sobą koszty i ryzyko. Zapasy jest to pewna ilość produktu przechowywana w danym miejscu i czasie. Zapasy zapewniają ciągłość procesu produkcyjnego i realizację zamówień nabywców.
Cykl transakcji kupna-sprzedaży produktu składa się z sześciu etapów: rozpoznanie potrzeby użytkownika lub nabywcy i złożenie zamówienia, przyjęcie zamówienia i sprawdzenie zapasów pod kątem realizacji zamówienia, sprawdzenie zdolności płatniczej nabywcy, przygotowanie partii produktów do wysyłki, sporządzenie dokumentacji i dostawa partii produktów oraz rozliczenie finansowe transakcji kupna - sprzedaży.
Kontrola zapasów polega na ustalaniu i sprawdzaniu ilości produktów niezbędnych w stosunku do wielkości produktów przechowywanych. Punkt optymalnej wielkości zamówienia występuje wtedy, gdy koszt ogólny utrzymywania zapasów zrówna się z kosztem zamówienia, a koszt całkowity utrzymywania zapasów jest najniższy.
Większość produktów musi być przechowywana wewnątrz obiektów zamkniętych, czyli w magazynach, które zabezpieczają przed szkodliwymi wpływami środowiska naturalnego. Producenci, hurtownicy i detaliści mogą posiadać magazyny własne lub dzierżawione. Szczególnym rodzajem magazynów są składy polowe i składy wolnocłowe. Centrum dystrybucyjne jest to specjalny rodzaj magazynu, zaprojektowany dla odbioru produktów od kilku dostawców w celu skompletowania i przygotowania partii produktów do wysyłki.
Sprawny transport może pomóc zakładom przemysłowym w osiągnięciu większej skali produkcji, a pośrednikom w obniżce kosztów przechowywania produktów. Koordynacja przewozów może być wykonywana przez producenta, pośrednika lub spedytora. Podstawowymi środkami transportu są: kolej, samochody ciężarowe, rurociągi, statki, barki i samoloty. Kryteriami wyboru środka transportu są: koszty, częstotliwość przewozu, korzyści dostarczane przez środek transportu, czas trwania i niezawodność przewozu, przydatność i dostępność środka transportu, bezpieczeństwo oraz powiązanie transportu z kanałem dystrybucji. Czas przewozu i niezawodność wpływają na sposób zamawiania, zapasy i koszt przechowywania produktów.
Konteneryzacja polega na grupowaniu pojedynczych produktów w partie i umieszczeniu w jednym trwałym opakowaniu zbiorczym o znormalizowanych wymiarach, które łatwo może być przeniesione z jednego środka transportu na drugi.
Kolej ma ważne znaczenie przy przewozie produktów ciężkich i nieporęcznych. Elastyczność poruszania się samochodów ciężarowych po drogach umożliwia dotarcie do nieomal każdego punktu geograficznego w relatywnie krótkim czasie. Duża szybkość przewozów lotniczych może zrównoważyć wyższy koszt transportu.
Rozwój transportu zmierza w kierunku dostaw na dokładny czas, czyli dostarczenie produktu na właściwe miejsce, we właściwym czasie i w odpowiedniej ilości.
