Wielkość próby
O sondażach
Jesienią 2001 r., na łamach "Rzeczpospolitej", miała miejsce polemika między socjologiem i politologiem Włodzimierzem Petroffem a prezesem zarządu TNS OBOP Andrzejem Olszewskim. Jej tematem była wiarygodność sondaży przedwyborczych. W. Petroff bardzo krytycznie odniósł się do wyników sondaży przeprowadzonych w latach dziewięćdziesiątych ubiegłego stulecia. Jego zdaniem, błędy w szacowaniu poparcia dla poszczególnych ugrupowań politycznych czy szacowaniu frekwencji wyborczej są tak duże, że służą jedynie manipulacji społeczeństwem.
W poniższej tabeli znajdują się wyniki wyborów podane przez PKW, wyniki sondaży przedwyborczych kilku firm badawczych (kolumna A) oraz błędy w szacowaniu poparcia (kolumna B). W ostatniej kolumnie - C, zamieszczono sumę błędów, przy czym każdy wynik traktowano jak liczbę dodatnią (tabela 11.1).
Spośród wielu poruszanych kwestii, część dotyczyła doboru próby. Firmy badawcze, zdaniem W. Petroffa, nie podają informacji o próbie, jaką zakładały, ale jaką udało im się zrealizować. Innym zarzutem jest niedokładność wyników. We wszystkich sondażach zawyżono poparcie dla SLD-UP, a zaniżono poparcie dla LPR i Samoobrony. Błąd często przekracza 3%, co zdaniem autora jest wynikiem niedopuszczalnym.
Na artykuł W. Petroffa odpowiedział prezes zarządu TNS OBOP - Andrzej Olszewski. Stwierdził, że nie można przeceniać znaczenia sondaży, a wynik, jaki uzyskano, jest odzwierciedleniem sytuacji w danym momencie. Wielu respondentów do końca nie ma ukształtowanych preferencji wyborczych i dlatego w dniu wyborów mogą być one odmienne od tych z tygodnia przed wyborami. Jeśli chodzi o informacje o próbie, to A. Olszewski podkreślił, że były one udostępniane wszystkim zainteresowanym na życzenie. Zarzucił natomiast W. Petroffowi, że ten posłużył się danymi, które stawiają OBOP w niekorzystnym świetle. Powinien bowiem posłużyć się danymi najświeższymi (tab. 11.2). A. Olszewski miał również wątpliwości, czy sumowanie błędów jest wiarygodnym wskaźnikiem trafności sondaży.
| Wyniki przedwyborcze OBOP | |||
|---|---|---|---|
| Ugrupowania | 18 IX 2001 | 19-20 IX 2001 | Wynik wyborów |
| SLD-UP | 43 | 46 | 41,0 |
| PO | 15 | 14 | 12,7 |
| Samoobrona | 9 | 9 | 10,2 |
| PiS | 7 | 7 | 9,5 |
| PSL | 12 | 11 | 9,0 |
| LPR | 5 | 5 | 7,9 |
| AWSP | 4 | 5 | 5,6 |
| UW | 4 | 3 | 3,1 |
| Suma odchyleń | 16,4 | 15,6 | |
Źródło: opracowano na podstawie:
- W. Petroff, Sztuka przewidywania czy manipulacji, "Rzeczpospolita" z dn. 23.10.2001 r.;
- A. Olszewski, Kto manipuluje opinią publiczną, "Rzeczpospolita" z dn. 28.11.2001 r.
Sprawdź swoją wiedzę - rozwiąż test związany z tym przypadkiem.
