Najważniejsze terminy
następne » | ||
- praxis
podmiotowa działalność oparta na samorefleksji, poprzez nią dokonuje się emancypacja.
- alfabetyzacja
elementarna działalność oświatowa zapewniająca analfabetom opanowanie umiejętności czytania, pisania i liczenia.
- alienacja
wyobcowanie oraz zanik więzi między człowiekiem a tym, co jest wytworem jego działania lub współdziałania ludzkiego, powodujący, że traktuje on te wytwory jako rzeczywistość od człowieka niezależną.
- edukacja bankowa (bankowy model edukacji)
pojęcie edukacji, w którym dozwolona aktywność uczniów obejmuje jedynie przyjmowanie, napełnianie i przechowywanie depozytów.
- edukacja oswajająca
system oświatowy, który dostosowuje jednostki do doktryn i praktyk pożądanych przez elity władzy.
- emancypacja
uwolnienie kogoś bądź uwolnienie się od zależności; pojęcie emancypacji pojawiło się w 1908 roku w pedagogice niemieckiej w nawiązaniu do teorii krytycznej w celu nadania pedagogice charakteru emancypacyjnego; pedagogika emancypacyjna postulowała dokonanie krytycznej analizy społecznych założeń teorii wychowania, a zwłaszcza tych zależności i sprzeczności, które hamowały rozwój młodego pokolenia; domagała się m.in. zmian sprzyjających interakcji i porozumieniu a tym samym odnowieniu edukacji.
- hermeneutyka
metoda interpretowania: po pierwsze tekstów, a po drugie całego świata społecznego, historycznego i psychicznego.
- liberalizm edukacyjny
rodzaj ideologii zmierzającej do oparcia wychowania na idei wolności indywidualnej i na zasadach wolnego rynku; rolą państwa ma być stworzenie norm prawnych dla takiego funkcjonowania oświaty, aby zapewnić jednostce swobodę działania i szansę wielostronnego rozwoju wraz z poczuciem odpowiedzialności za pracę nad sobą; państwo ma również zlikwidować swój monopol w dziedzinie wychowania na rzecz decentralizacji zarządzania oświatą oraz wprowadzić mechanizmy rynkowe w oświacie a zarazem zlikwidować różnice religijne, etniczne, rasowe w dziedzinie płci i kultury.
- marksizm
teoretyczne przywiązanie do kilku przynajmniej najważniejszych idei Karola Marksa; najczęściej są to: postrzeganie świata społecznego w kategoriach klas społecznych zdefiniowanych przez związki z procesami ekonomicznymi i procesami produkcji; wiara w istnienie kolejnej po kapitalizmie fazy rozwojowej, która nastąpi w wyniku rewolucji proletariatu; w ekonomii – teoria wartości jako nakładu pracy, przede wszystkim jednak odrzucenie wyzysku, który niesie prywatna kontrola procesów produkcji; praktycznie – działanie na rzecz klas uciskanych i eksploatowanych oraz rewolucji, która ma polepszyć ich sytuację.
- pragmatyzm
kierunek filozoficzny powstały w końcu XIX wieku w Stanach Zjednoczonych; głosił, że prawdziwość sądu lub zdania polega na jego przydatności do skutecznych działań (użyteczność jako kryterium prawdy).
- progresywizm pedagogiczny
prąd pedagogiczny zapoczątkowany przez Johna Dewey’a, którego głównym założeniem było skoncentrowanie zasad doboru treści i metod kształcenia wokół psychicznych właściwości dziecka, jego potrzeb i zainteresowań.
- psychoanaliza
koncepcja teoretyczna stworzona przez Sigmunda Freuda, następnie rozwijana i modyfikowana przez wielu kontynuatorów; strukturę, funkcjonowanie i rozwój człowieka wyjaśnia działaniem nieświadomych mechanizmów motywacyjnych pozostających we wzajemnym konflikcie; jest to również metoda diagnozy i terapii zaburzeń psychicznych.
następne » |