Najważniejsze terminy

		następne »
znajdź termin

praxis

podmiotowa działalność oparta na samorefleksji, poprzez nią dokonuje się emancypacja.

alfabetyzacja

elementarna działalność oświatowa zapewniająca analfabetom opanowanie umiejętności czytania, pisania i liczenia.

alienacja

wyobcowanie oraz zanik więzi między człowiekiem a tym, co jest wytworem jego działania lub współdziałania ludzkiego, powodujący, że traktuje on te wytwory jako rzeczywistość od człowieka niezależną.

edukacja bankowa (bankowy model edukacji)

pojęcie edukacji, w którym dozwolona aktywność uczniów obejmuje jedynie przyjmowanie, napełnianie i przechowywanie depozytów.

edukacja oswajająca

system oświatowy, który dostosowuje jednostki do doktryn i praktyk pożądanych przez elity władzy.

emancypacja

uwolnienie kogoś bądź uwolnienie się od zależności; pojęcie emancypacji pojawiło się w 1908 roku w pedagogice niemieckiej w nawiązaniu do teorii krytycznej w celu nadania pedagogice charakteru emancypacyjnego; pedagogika emancypacyjna postulowała dokonanie krytycznej analizy społecznych założeń teorii wychowania, a zwłaszcza tych zależności i sprzeczności, które hamowały rozwój młodego pokolenia; domagała się m.in. zmian sprzyjających interakcji i porozumieniu a tym samym odnowieniu edukacji.

hermeneutyka

metoda interpretowania: po pierwsze tekstów, a po drugie całego świata społecznego, historycznego i psychicznego.

liberalizm edukacyjny

rodzaj ideologii zmierzającej do oparcia wychowania na idei wolności indywidualnej i na zasadach wolnego rynku; rolą państwa ma być stworzenie norm prawnych dla takiego funkcjonowania oświaty, aby zapewnić jednostce swobodę działania i szansę wielostronnego rozwoju wraz z poczuciem odpowiedzialności za pracę nad sobą; państwo ma również zlikwidować swój monopol w dziedzinie wychowania na rzecz decentralizacji zarządzania oświatą oraz wprowadzić mechanizmy rynkowe w oświacie a zarazem zlikwidować różnice religijne, etniczne, rasowe w dziedzinie płci i kultury.

marksizm

teoretyczne przywiązanie do kilku przynajmniej najważniejszych idei Karola Marksa; najczęściej są to: postrzeganie świata społecznego w kategoriach klas społecznych zdefiniowanych przez związki z procesami ekonomicznymi i procesami produkcji; wiara w istnienie kolejnej po kapitalizmie fazy rozwojowej, która nastąpi w wyniku rewolucji proletariatu; w ekonomii – teoria wartości jako nakładu pracy, przede wszystkim jednak odrzucenie wyzysku, który niesie prywatna kontrola procesów produkcji; praktycznie – działanie na rzecz klas uciskanych i eksploatowanych oraz rewolucji, która ma polepszyć ich sytuację.

pragmatyzm

kierunek filozoficzny powstały w końcu XIX wieku w Stanach Zjednoczonych; głosił, że prawdziwość sądu lub zdania polega na jego przydatności do skutecznych działań (użyteczność jako kryterium prawdy).

progresywizm pedagogiczny

prąd pedagogiczny zapoczątkowany przez Johna Dewey’a, którego głównym założeniem było skoncentrowanie zasad doboru treści i metod kształcenia wokół psychicznych właściwości dziecka, jego potrzeb i zainteresowań.

psychoanaliza

koncepcja teoretyczna stworzona przez Sigmunda Freuda, następnie rozwijana i modyfikowana przez wielu kontynuatorów; strukturę, funkcjonowanie i rozwój człowieka wyjaśnia działaniem nieświadomych mechanizmów motywacyjnych pozostających we wzajemnym konflikcie; jest to również metoda diagnozy i terapii zaburzeń psychicznych.

następne »