relacja, w której fakty duchowe nie wykluczają lecz zakładają rzeczywistość osobową na wszystkich poziomach: od cielesnego i materialnego aż do zmysłowego, od biologicznego aż do psychologicznego; personalizm uznaje także rzeczywistość środowiska, w którym dokonuje się osobowa egzystencja, i które również ma swoje znaczenie dla rozwoju osoby.

„pochodzi od zwrotu „o sobie” (samym): w pojęciu tym zawarte jest stwierdzenie o człowieku jako człowieku, w jego formie, indywidualności, w jego sposobie życia jako bytu osobnego, oddzielonego od rzeczy i od otoczenia, jednostkowego i niepowtarzalnego”;
„osoba jest istnieniem uformowanym na podstawach wewnętrzności, zdeterminowanym przez ducha i działającym w duchu”.

• nazwa kierunków filozoficznych i pedagogicznych przyjmujących za podstawę swoich teorii swoiście rozwijaną problematykę osobowości ludzkiej pojmowanej metafizycznie. Dotyczy ona m.in. pojęcia osobowości, jej roli w świecie współczesnym, warunków rozwoju, stosunku człowieka do jego wytworów, do techniki, pracy, kultury, sztuki i życia społecznego;
• doktryna podkreślająca autonomiczną wartość człowieka jako osoby i postulująca jej pełną afirmację; programy działań wspierających rozwój osoby ludzkiej, podporządkowujące wartości ekonomiczne i techniczne – wartościom osobowo-duchowym;
• doktryna o osobowości, która stawia sobie jako zadanie wykazać za pomocą racji logicznych i moralnych, że poznanie osoby jako świadomości i woli jest fundamentem wszystkich poznań ludzkich.

nurt personalizmu, według którego człowiek jest osobą, ponieważ ma on swoją wartość zaznaczającą się i zdobytą w historii; proces „stawania się osobą” jest nieskończony i ciągły.

nurt personalizmu, w którym traktuje się człowieka jako osobę, gdyż jest on w relacji do Boga, mając z nim oryginalną łączność manifestującą się zwłaszcza w jego sumieniu.

filozofia zaangażowana społecznie (przez analogię do marksizmu), wnosiła ona ferment rewolucyjny, odrodzeniowy i humanistyczny.

zob. personalizm metafizyczny.

rewolucja dokonująca się na bazie dobrej woli; personalizm głosi rewolucję duchową i pokojową, odrzucając przemoc lub powstanie zbrojne.

działanie człowieka wyrażające się w intelektualnym poznaniu i zdolności do samokierowania sobą (autodeterminacji).

zbiorowość ludzi, która powstaje przeważnie z motywów racjonalnych i ze względu na osiągnięcie jakiegoś konkretnego celu, będącego poza samą społecznością.

specyficzna sfera osobowego istnienia człowieka, która jest złączona z wymiarem wewnętrznym; R. Guardini wyróżnia trzy poziomy osobowego istnienia człowieka: formę, osobę, osobowość i wewnętrzność osoby, która wyraża się także przez wolność.

konsekwencja rozumności, która owocuje w samodecydowaniu; J. Maritain wyróżnia wolność wyboru i wolność wewnętrzną.