Najważniejsze terminy
- socjologia funkcjonalistyczna
nauka badająca w sposób empiryczny różne zjawiska społeczne, która wzmocniła funkcję adaptacyjną szkoły XX w.
- socjologizm
prąd pedagogiczny uformowany dzięki doniesieniom naukowym i teoriom formułowanym w socjologii funkcjonalistycznej; zakładał on, że istotą edukacji jest przyjmowanie przez pokolenie dorastające od starszej generacji jej norm, wartości, wzorców zachowania.
- system klasowo-lekcyjny
forma nauczania zbiorowego, charakteryzująca się niezwykle przejrzystą strukturą i łatwością w zarządzaniu; stanowi on stały element szkoły tradycyjnej, autorytarnej, opartej na pozytywistycznej koncepcji wiedzy i behawiorystycznej koncepcji uczenia się.
- szkoła alternatywna
szkoła powstała na przełomie XIX i XX w., propagująca usytuowanie ucznia i jego naturalnych potrzeb rozwojowych w centrum oddziaływań edukacyjnych oraz dostosowanie oferty do indywidualnych możliwości ucznia.
- szkoła nowoczesna
jest to miejsce uczenia się w elastycznie tworzonych małych grupach roboczych; aktywność uczniów jest ześrodkowana na wspólnym dociekaniu istoty rzeczy i interdyscyplinarnym oglądzie badanego procesu; styl kierowania ich pracą można określić jako demokratyczny; akcentuje się sam proces uczenia, dużą wagę przywiązuje się do wielości materiałów edukacyjnych.
- szkoła romantyczna
szkoła, która jest miejscem w pełni zindywidualizowanego nauczania; uczniowie zdobywają wiedzę według indywidualnych planów, natomiast nauczyciel rezygnuje z autorytetu opartego na władzy na rzecz wychodzenia naprzeciw potrzebom edukacyjnym każdej jednostki.
- szkoła tradycyjna
szkoła konserwatywna, odwołująca się do absolutnych, ponadczasowych i uniwersalnych wartości oraz możliwości poznania świata poprzez zmysły i rozumowanie; jej ideologia oparta była na transmisji kulturowej, natomiast celem kształcenia była akceptacja swojego miejsca w życiu; charakteryzowała się autokratycznymi stosunkami nauczyciela z uczniem oraz przekazem wiedzy i modelowaniem zachowań.
- transgresja
przekraczanie siebie, wychodzenie poza dotychczasowe granice działania.
- uczenie się w organizacji i poprzez nią
suma zespołowego i indywidualnego uczenia się, obejmującego uczniów i dorosłych związanych z placówką; proces ten przebiega na trzech poziomach: indywidualnym, zespołu i organizacji.