Najważniejsze terminy
- ambiwalencja
równoczesne doznawanie przeciwnych uczuć w stosunku do tej samej osoby, czynności lub rzeczy, np. pociągu i niechęci, zapału i rezygnacji, uwielbienia i pogardy; ambiwalencja pojawia się zarówno u dzieci, jak i u dorosłych, jej występowanie zależy zarówno od przedmiotu, który może mieć dobre i złe strony, jak i od stanu psychiki podmiotu.
- amerykanizacja
wzorowanie się na Ameryce, naśladowanie Amerykanów, nasiąkanie kulturą i cywilizacją amerykańską.
- dyskurs
w znaczeniu tradycyjnym: rozmowa, dyskusja, przemówienie, przemowa; w pedagogice krytycznej Petera McLarena relacja społeczna, w której język lub inny system znaków staje się formą wymiany między realnymi lub fikcyjnymi, indywidualnymi czy zbiorowymi uczestnikami; relacja ta określa, co może i co nie może być wypowiedziane, a jednocześnie wykracza poza sferę języka werbalnego ku obszarom, które mają swoją kulturową organizację.
- globalizacja
objęcie, obejmowanie swym zasięgiem całego świata.
- ideał
określony wzór osobowy, którego cechy uważa się za doskonałe, a więc za godne naśladowania; może nim być zarówno bohater powieści, filmu czy widowiska telewizyjnego, jak i postać historyczna albo współcześnie żyjący człowiek.
- identyfikacja
utożsamianie się jednej osoby z poglądami, przekonaniami czy postawami innych osób lub grup społecznych oparte na wspólnej motywacji; podstawę identyfikacji stanowią silne więzi uczuciowe łączące osobę utożsamiającą się z kimś innym; w przypadku identyfikacji z grupą czynnikiem doniosłym jest wspólność celów i zasad działania.
- komercjalizacja
1) dostosowanie działalności przedsiębiorstwa do wymogów gospodarki rynkowej; 2) prowadzenie działalności z nastawieniem na zysk zwykle kosztem wartości indywidualnych i duchowych.
- kultura instant
kultura odnosząca się do typowego dla naszych czasów nawyku i konieczności życia w „natychmiastowości”; symbolem tej kultury jest triada: fast food, fast sex, fast car.
- kultura konsumpcji
typ kultury współczesnej charakteryzującej się zjawiskiem nieograniczonej konsumpcji, które staje się superukładem odniesienia: kryterium postępu i sukcesu jednostek oraz całych społeczeństw.
- kultura popularna
kultura jest głównym pojęciem antropologii, oznaczającym wiedzę, technologie, wartości, wierzenia, obyczaje i zachowania wspólne dla ludzi; kultura popularna niekiedy nazywana jest też kulturą masową, ma znacznie szerszy zasięg i jest dostępna dla każdego. Z kulturą popularną związany jest przemysł rozrywkowy: w Europie i USA jest ona zdominowana przez sport, telewizję, film oraz nagrania muzyki popularnej.
- kultura upozorowania
kultura charakterystyczna dla świata, który jest zdominowany przez mass media; przyjmuje się tu, że media nie tyle reprezentują rzeczywistość, ile ją wytwarzają; w kulturze upozorowania rzeczywistość społeczna miesza się z medialną do granic nierozróżnialności; dla określenia tego zjawiska stosuje się często pojęcie hiperrzeczywistości – przedrostek „hiper” oznacza coś bardziej rzeczywistego niż to, co „rzeczywiste”.
- socjalizacja
1) ogół działań ze strony społeczeństwa, zwłaszcza rodziny, szkoły i środowiska społecznego, zmierzających do uczynienia z jednostki istoty społecznej, tj. umożliwienia zdobycia takich kwalifikacji, takich systemów wartości i osiągnięcie takiego rozwoju osobowości, aby się mogła stać pełnowartościowym członkiem społeczeństwa; 2) ogół zmian zachodzących w jednostce pod wpływem oddziaływań społecznych, umożliwiających jej stopniowe stawanie się pełnowartościowym członkiem społeczeństwa.