Najważniejsze terminy

		następne »
znajdź termin

hermeneutyka

kierunek filozoficzny, który wyrósł z egzegetycznych badań nad tekstami biblijnymi i spuścizną literacką antyku. Dzięki dociekaniom F.E.D. Schleiermachera i W. Diltheya, a następnie M. Heideggera, H.-G. Gadamera czy P. Ricouera, hermeneutyka filozoficzna przestała się ograniczać do ustalania reguł poprawnej interpretacji, lecz zajęła się opisem samego zjawiska rozumienia – jego struktury, warunków i możliwości.

materializm

odmiana monizmu ontologicznego głosząca, że jedynym istniejącym bytem jest materia, do której sprowadzają się lub której modyfikacjami są wszelkie przejawy rzeczywistości.

naturalizm

kierunek w filozofii dążący do wyjaśnienia rzeczywistości przyczynami naturalnymi, tłumaczący całość zjawisk zachodzących w świecie działaniami praw przyrody.

nurt fenomenologiczny

kierunek filozoficzny, który najpełniej rozwinął E. Husserl (1859-1938); według niego, poznanie opiera się na czystych przeżyciach, do których dochodzi się przez „redukcję” naturalnego przeświadczenia o istnieniu realnego świata.

pedagogika empiryczna

kierunek pedagogiki zapoczątkowany w XIX wieku, dążący w oparciu o badania empiryczne do nadania pedagogice statusu autonomicznej dyscypliny naukowej.

pedagogika ideologiczno-krytyczna

inaczej pedagogika emancypacyjna; nurt badań edukacyjnych, rozwijający się głównie w USA od połowy lat 70. XX wieku, skoncentrowanych na analizie mechanizmów dominacji w oświacie i kulturze oraz na projektowaniu działań nastawionych na zmianę społeczeństwa w kierunku zwiększenia zakresu społecznej wolności i sprawiedliwości.

pedagogika religii

kierunek w myśli pedagogicznej podkreślający znaczenie religii (przede wszystkim tradycji chrześcijańskiej) dla całościowego i humanistycznego wychowania człowieka.

pragmatyzm

kierunek filozoficzny powstały w końcu XIX w. w Stanach Zjednoczonych, postulujący praktyczny sposób myślenia i działania, uzależniający prawdziwość twierdzeń od ich praktycznych skutków, czyli przyjmujący użyteczność za kryterium prawdy.

rozumienie

według W. Diltheya jedna z podstawowych funkcji życia ludzkiego; stanowi ono metodologiczny fundament nauk humanistycznych jako nauk o ludzkiej duchowości.

scjentyzm

pogląd filozoficzny związany z empiryzmem, pozytywizmem, materializmem i utylitaryzmem, rozpowszechniony w II poł. XIX w., głoszący, że uzyskanie prawdziwej wiedzy o rzeczywistości jest możliwe tylko poprzez poznanie naukowe i stanowi warunek pozytywnych przemian życia społecznego.

warstwicowa koncepcja wychowania

koncepcja sformułowana przez Sergiusza Hessena, zgodnie z którą poszczególnym etapom kształcenia przypisane są odpowiednie struktury wartości i odpowiednie oddziaływania wychowawcze; kierunek tak ujmowanego wychowania wyznacza przejście od anomii przez heteronomię do autonomii.

wyjaśnianie

rekonstrukcja praw rządzących rzeczywistością przyrodniczą.

następne »