widłakowe
widłakowe, widłaki, lądowe rośliny zarodnikowe, z dominującym sporofitem w cyklu życiowym; do niedawna łączone były ze → skrzypowymi i → paprociowymi w jedną jednostkę systematyczną – paprotniki; obecnie częściej ujmowane są rozłącznie, m.in. jako podgromada w obrębie → roślin telomowych; współcześnie do w. należy ok. 1000 gatunków stanowiących niewielką część ich ogromnej różnorodności, której optimum przypada na drugą połowę ery paleozoicznej (dewon i karbon); są to rośliny niewielkich rozmiarów (najczęściej do 1 m), najbardziej charakterystyczną ich cechą jest umieszczenie zarodni na górnej powierzchni liści, zwanych sporofilami, oraz specyficzna forma liści mikrofilnych o blaszkach nie podzielonych i opatrzonych jedną (rzadziej dwiema) nie rozgałęziającymi się wiązkami przewodzącymi; w. dzieli się zwykle na 3 klasy, różniące się budową plemników, rodzajem wytwarzanych zarodników i przebiegiem przemiany pokoleń: widłaki jednakozarodnikowe – wytwarzające duże, długotrwałe przedrośla obupłciowe i plemniki 2-wiciowe; widłaki różnozarodnikowe – wytwarzające drobne przedrośla rozdzielnopłciowe i plemniki wielowiciowe oraz widliczki – wytwarzające drobne przedrośla, zróżnicowane zarodniki oraz 2-wiciowe plemniki; większość w. wymarłych należy do widłaków różnozarodnikowych (por. też → lepidofity, → lepidodendrony, → lepidofity), natomiast w. współczesne to głównie formy jednakozarodnikowe.
