bakterie

bakterie (Bacteria), organizmy jednokomórkowe wyróżniane jako królestwo w obrębie nadkrólestwa Prokaryota, zwykle dzielone na trzy podkrólestwa: bakterie właściwe (Eubacteriae), → sinice (Cyanobacteriae, cyjanobakterie) i → archebakterie (Archaebacteriae), te ostatnie czasem traktowane są obecnie jako równorzędne królestwo archeanów (Archea); żyją pojedynczo (ziarenkowce, pałeczki), podwójnie (dwoinki), w luźnych skupiskach (paciorkowce, gronkowce) lub kolonijnie (promieniowce); budowa typowa dla → komórki prokariotycznej, bez wyodrębnionego otoczką jądrową jądra komórkowego i innych otoczonych błonami organelli komórkowych; błonę komórkową otacza ściana komórkowa o zróżnicowanej strukturze i różnej wrażliwości na barwniki (co jest podstawą rozróżniania → bakterii gramdodatnich i → bakterii gramujemnych) oraz u niektórych otoczka śluzowa; w błonie mogą występować pojedyncze rzęski, tworzące aparat ruchu, oraz → fimbrie; DNA jest zorganizowany w formie pojedynczej dwuniciowej kolistej cząsteczki (→ nukleoid, chromosom bakteryjny) oraz często krótkich kolistych cząsteczek zwanych → plazmidami; wpuklenia błony komórkowej mogą tworzyć struktury wiązane niekiedy z funkcjami energetycznymi (→ mezosom) oraz lamelarne tylakoidy (ziarna chromatoforowe); w cytoplazmie występują rybosomy (mniejsze niż w komórkach eukariotycznych) oraz ziarna substancji zapasowych; brak retikulum endoplazmatycznego i cytoszkieletu; rozmnażają się przez prosty podział komórki, czasami występują procesy płciowe związane z wymianą części materiału genetycznego; w niesprzyjających warunkach wytwarzają formy przetrwalnikowe (→ encystacja); ze względu na sposób odżywiania dzielone są na b. autotroficzne (samożywne), wśród których występują b. fotoautotroficzne (→ fotosynteza) i b. chemoautotroficzne oraz na bakterie heterotroficzne, wśród których wyróżnia się b. saprofityczne, b. komensaliczne, b. symbiotyczne oraz b. pasożytnicze (b. chorobotwórcze); występują powszechnie w najróżniejszych środowiskach, pełniąc ważną rolę w krążeniu materii i przepływie energii; ich wszechobecność wybitnie oddziałuje na życie człowieka, od form współżyjących w obrębie organizmu człowieka (b. jelitowe, b. dróg oddechowych, b. skórne) poprzez formy wykorzystywane w przemyśle spożywczym, farmaceutycznym i militarnym oraz w rolnictwie i oczyszczalniach ścieków, do form niszczących produkty spożywcze i inne wytwory człowieka oraz form zagrażających życiu poprzez wywoływanie groźnych infekcji i chorób (→ bakterie chorobotwórcze).

Multimedialna encyklopedia powszechna PWN. Edycja 2009

Multimedialna Encyklopedia PWN 2009»

Nowa lepsza i najbardziej aktualna Multimedialna encyklopedia powszechna PWN!

A w niej:

  • ponad 140 000 haseł,
  • 10 000 ilustracji,
  • 574 nowych tabel,
  • 141 nowych kalendariów,
  • 200 nowych cytatów.
Copyright © 1997-2024 Wydawnictwo Naukowe PWN SA
infolinia: 0 801 33 33 88