Zarządzanie zdolnością produkcyjną
Zawartość rozdziału
W ramach tego rozdziału zostały opisane:
- Sposoby mierzenia wydajności procesów produkcyjnych
- Definicje wydajności
- Sposoby kalkulowania optymalnych okresów konserwacji i wymiany wyposażenia
- Sposoby obliczania niezawodności procesów
Definicje zdolności, produktywności, sprawności
Zdolność produkcyjna (moc) oznacza maksymalną ilość produktu, jaką można wykonać w określonym czasie.
Stopień wykorzystania to wielkość dostępnej zdolności produkcyjnej, która jest rzeczywiście wykorzystywana.
Produktywność jest wielkością produkcji w stosunku do wielkości jednego lub więcej zasobów zużywanych w jej trakcie.
Sprawność to stosunek aktualnej wielkości produkcji do wielkości możliwej do osiągnięcia.
Skuteczność (efektywność) pokazuje, jak dobrze organizacja stawia i osiąga postawione cele.
Przykłady mierzenia produktywności
Wskaźniki określające parametry produktywności podlegają łatwym manipulacjom, dlatego dopiero właściwe zestawienie parametrów pokazuje pełny obraz. Powyższe rysunki przedstawiają zafałszowany i prawdziwy obraz produktywności.
Rys. 9.1. Produktywność British Coal (podręcznik, s. 276)
Rys. 9.2. Produkcja British Coal w zestawieniu z wielkością zatrudnienia (podręcznik, s. 276)
Planowanie wydajności
Celem planowania wydajności jest długo-, średnio- i krótkookresowe dopasowanie dostępnej wydajności do planowanej podaży.
Wykorzystanie zdolności produkcyjnej wiąże się ściśle z ponoszonymi przez organizację kosztami, dlatego skuteczne planowanie mocy produkcyjnej może stanowić źródło przewagi konkurencyjnej.
Różne metody dopasowania wydajności do popytu
Istnieją co najmniej trzy sposoby dopasowania wydajności do popytu. Każdy z nich wiąże się z innym poziomem kosztów i zadowoleniem klientów. W przypadku b) klienci zawsze mają do dyspozycji produkt, jednak przedsiębiorstwo ponosi koszty utrzymania dodatkowych zapasów. W przypadku c) klienci zawsze oczekują na towar w kolejce, natomiast przedsiębiorstwo nie utrzymuje zbędnych zapasów. Przypadek a) jest pośrednią formą między dwoma pozostałymi.
Rys 9.4. Opcje wzrostu wydajności: a) wydajność mniej więcej pokrywa popyt; b) wydajność jest zawsze wyższa od popytu; c) wydajność zawsze pozostaje w tyle za popytem (podręcznik, s. 285)
Zmiany wydajności w czasie
Wydajność nie jest stała w czasie - zależy od wprawy i treningu pracowników, co pokazuje krzywa uczenia się. Dodatkowo efektywność kosztową podnoszą efekty skali działania. Te pozytywne zjawiska mają wpływ na zarządzanie zdolnością produkcyjną, chociażby ze względu na nieliniową zależność.
Rys. 9.8. Typowa krzywa uczenia się (podręcznik, s. 292)
Rys. 9.6. Korzyści skali (podręcznik, s. 290)
Konserwacja wyposażenia
Zarządzanie zdolnością produkcyjną polega również na doborze momentu konserwacji wyposażenia.
Jak zwykle, decydującym czynnikiem są całkowite koszty ponoszone przez organizację.
W ramach kosztów konserwacji wyposażenia istnieje optimum, którego wyznaczenie jest istotą zarządzania naprawami.
Rys. 9.9. Znajdowanie najlepszego odstępu czasu między przeglądami (podręcznik, s. 294)
Wymiana wyposażenia
Podobnie jak w przypadku konserwacji wyposażenia, koszty wymiany również posiadają optimum. Większość z nas ma świadomość, iż najbardziej opłacalny jest zakup półrocznego lub rocznego samochodu i sprzedaż w trzecim roku użytkowania. Dlaczego tak się dzieje? Dowiedz się z podręcznika.
Rys. 9.10. Dwa podejścia do wymiany wyposażenia: a) wymiana w momencie, kiedy wyniki działań stają się nieakceptowalne; b)wymiana w celu minimalizacji kosztów operacyjnych (podręcznik, s. 297)
Wskazówki dla prowadzącego zajęcia
W ramach tego rozdziału należy zwrócić uwagę na:
- Cele planowania zdolności produkcyjnej;
- Zasady mierzenie wydajności;
- Dwa podejścia do konserwacji wyposażenia;
- Prawidłowości rządzące kosztami wymiany wyposażenia.
Przykłady
Zamieszczone w dalszej części rozdziału przykłady firm stanowią uzupełnienie opisów przypadków zamieszczonych w podręczniku.
Celem prezentacji dodatkowych kazusów jest uaktualnienie opisów zawartych w podręczniku, jak również przedstawienie firm bliższych polskiemu Czytelnikowi.
