Czym jest zarządzanie operacyjne

Zawartość rozdziału

• Naczelne funkcje organizacji
• Definicja zarządzania operacyjnego
• Operacje w procesie świadczenia usług
• Różne spojrzenia na zarządzanie operacyjne

Naczelne funkcje organizacji

Głównym celem organizacji jest wytwarzanie produktów i usług, które zaspokoją potrzeby klientów.

Na podstawie powyższej definicji możemy wyodrębnić trzy naczelne funkcje organizacji:

• Marketing i sprzedaż, czyli rozpoznawanie obecnych i kreowanie nowych potrzeb klientów oraz zapewnianie dotarcia produktów do klientów;
• Zarządzanie operacyjne, czyli wytwarzaniem produktów i świadczeniem usług;
• Księgowość i finanse, czyli zbieranie informacji finansowych i zarządzanie finansami.

Rysunek 2.3. (podręcznik, s. 38)

Definicja zarządzania operacyjnego

Zarządzanie operacyjne jest funkcją odpowiedzialną za wszystkie działania dotyczące wytwarzania produktu, którym mogą być zarówno dobra, jak i usługi; zarządzanie operacyjne odpowiada zatem za:

• gromadzenie rozmaitych składników wejściowych,
• przetwarzanie w produkty końcowe.

Powyższa bardzo szeroka definicja wskazuje na olbrzymi zakres zarządzania operacyjnego, obejmujący takie elementy jak planowanie zasobów i środków, organizowanie, alokowanie zasobów itp.

Istotą zarządzania jest zbieranie informacji oraz podejmowanie na ich podstawie decyzji. Schemat 2.1 (podręcznik, s. 33) przedstawia zakres zbieranych informacji, jak również kierunki przepływu decyzji. Istotą decyzji jest natomiast wypełnienie luki informacyjnej w zakresie niezbędnym do podjęcia działań.

Funkcje zarządzania operacyjnego

Poruszając się w ramach szerszego kontekstu obejmującego klientów oraz otoczenie bliższe i dalsze, można zacytować schemat 2.2 (podręcznik, s. 34) uwzględniający również sprzężenia zwrotne oraz etapy wytwarzania łączące się w łańcuch powstawania wartości.

Zakres zadań menedżera

Do podstawowych zadań menedżera, bez względu na obszar, w jakim działa, należą:

1. Planowanie - ustalanie celów i sposobów oraz terminów ich osiągnięcia;
2. Organizowanie - tworzenie najlepszych struktur do osiągnięcia założonych celów;
3. Zatrudnianie - zapewnianie odpowiedniego personelu do wykonywania powierzonych zadań;
4. Zarządzanie - powierzanie pracownikom zadań;
5. Motywowanie - zachęcanie pracowników do dobrego wykonywania powierzonych zadań;
6. Alokowanie - przypisywanie zasobów do poszczególnych prac;
7. Monitorowanie - bieżące sprawdzanie, czy procesy prowadzą do określonych celów;
8. Kontrola - podejmowanie działań korekcyjnych;
9. Informowanie – powiadamianie o postępach organizacji.

Procesowa definicja zarządzania operacyjnego

Definiowanie pojęć przez określenie, co i w jakiej kolejności jest wykonywane, określimy mianem ujęcia procesowego. Zarządzanie polega zatem na rozwiązywaniu problemów w ramach następującego procesu:

1. Obserwowanie – uświadomienie problemu;
2. Formułowanie – określenie problemu i budowa jego modelu;
3. Analizowanie – padanie parametrów i alternatywnych rozwiązań, decyzja co do wyboru konkretnego rozwiązania;
4. Zastosowanie – podjęcie końcowych decyzji, wprowadzenie w życie rozwiązań oraz kontrola wyników.

Rysunek 2.4 poniżej (podręcznik, s. 44) przedstawia schemat zarządzania operacyjnego opartego na analizach ilościowych i jakościowych.

Operacje w procesie świadczenia usług

Zarządzanie operacyjne znajduje zastosowanie zarówno w sferze usługowej, jak i produkcyjnej. Mimo istotnych różnic występujących między materialnymi wyrobami i usługami procesy zarządzania operacyjnego w tych obszarach mają wiele cech wspólnych. Rozwinięcie tego zagadnienia znajduje się w podręczniku na stronie 46.

Niewiele produktów ma wyłącznie materialną formę, jak i niewiele usług jest zupełnie pozbawionych fizycznej emanacji.

Przedstawiony poniżej rysunek 2.5 (podręcznik, s. 46) prezentuje spektrum usług i produktów, obrazujące stopień zespolenia tych dwóch form na różnych przykładach.

Różne spojrzenia na zarządzanie operacyjne

Zarządzanie operacyjne jest postrzegane w różny sposób. Można traktować je jako zawód, o czym świadczą pojawiające się coraz częściej, również w polskiej prasie, ogłoszenia o zatrudnieniu. Można traktować zarządzanie operacyjne jako sposób na rozwiązywanie problemów lub nawet - jak to ma miejsce w karykaturalnych obrazach Quentina Tarantino - jako uporządkowany sposób na życie, lub traktować jak narzędzie podejmowania decyzji w określonych obszarach działalności człowieka.

Zasady działania stanowiące podstawy zarządzania operacyjnego:

1. określ problem,
2. przeanalizuj dostępne zasoby do jego rozwiązania,
3. określ rozwiązanie,
4. wykonaj podjęte decyzje,

znajdują odzwierciedlenie w wielu obszarach życia, w tym również w Amerykańskich Siłach Zbrojnych, które posługują się zasadą: Myśl, improwizuj, uderzaj, zwyciężaj.

Przykłady

Zamieszczone w dalszej części rozdziału przykłady firm stanowią uzupełnienie opisów przypadków zamieszczonych w podręczniku.

Celem prezentacji dodatkowych kazusów jest uaktualnienie opisów zawartych w podręczniku, jak również przedstawienie firm bliższych polskiemu Czytelnikowi.

Wskazówki dla prowadzącego zajęcia

W ramach drugiego rozdziału należy zwrócić uwagę na:

1. Podstawowe funkcje organizacji, a wśród nich miejsce zarządzania operacyjnego;
2. Podstawowe zadania kierownicze;
3. Cechy wspólne i różnice w zarządzaniu operacyjnym w sferze produkcji i usług;
4. Procesową definicję zarządzania operacyjnego.