cukry proste
cukry proste, monosacharydy, o wzorze ogólnym (CH2O)n, gdzie n wynosi 3 lub więcej, zbudowane z łańcucha węglowego z licznymi grupami hudroksylowymi (OH) i jednej grupy aldehydowej (CHO) (aldozy) lub jednej grupy ketonowej (C=O) (ketozy); w zależności od liczby atomów węgla w cząsteczce, c. p. dzieli się na triozy, tetrozy, pentozy, heksozy i heptozy; c. p rozpuszczają się w wodzie, łatwo krystalizują, mają słodki smak; występują powszechnie w organizmach w postaci wolnej lub związanej; najbardziej rozpowszechnione w przyrodzie są heksozy (aldozy – glukoza, galaktoza i mannoza oraz ketoza – fruktoza) i pentozy (ryboza i deoksyryboza); wchodzą w skład wielu związków, m.in. kwasów nukleinowych, glikoprotein, koenzymów, ATP, glikozydów; w cząsteczkach c. p. występują atomy węgla asymetrycznego (połączone z 4 różnymi podstawnikami), co umożliwia tworzenie izomerów optycznych.
