płytki krwi
płytki krwi, trombocyty, elementy morfotyczne krwi ssaków będące otoczonymi błoną fragmentami cytoplazmy → megakariocytów; nieregularnych kształtów, wielkości 1–4 μm, składają się z centralnego granulomeru zawierającego kilka typów ziarnistości, otoczonego przez obwodowy hialomer, z licznymi koliście ułożonymi mikrotubulami i filamentami aktynowymi; powstają w szpiku kostnym w procesie trombocytopoezy (→ hematopoeza) przez fragmentację megakariocytów; p. k. wydzielają: 1) osteonektynę, białko niekolagenowe kości odpowiedzialne za proces mineralizacji osseomukoidu, 2) płytkopochodny czynnik wzrostu, stymulujący proliferację komórek pochodzenia mezenchymatycznego (fibroblastów, osteoblastów, miocytów gładkich), a także 3) czynniki zwężające światło oskrzeli; mogą być obiektem reakcji cytotoksycznych z udziałem dopełniacza; główną funkcją p. k. jest udział w procesach utrzymania ciągłości krążenia przez adhezję i agregację w miejscach uszkodzonego śródbłonka naczyń krwionośnych oraz uwalnianie czynników płytkowych, które wspólnie z czynnikami osoczowymi inicjują proces krzepnięcia krwi, uczestniczą też w obkurczaniu skrzepu i jego rozpuszczaniu (m.in. uwalniają → aktywator plazminogenu); p. k. działają ochronnie na śródbłonek naczyń krwionośnych, przeciwdziałając kruchości naczyń (→ trombocytopenia).
