neandertalczyk
neandertalczyk, najpóźniejszy reprezentant archaicznego człowieka z okresu górnego plejstocenu (ok. 130–30 tys. lat; okres lodowcowy) znany z terenów Europy, Bliskiego Wschodu i środkowej Azji, po raz pierwszy opisany (1856) na podstawie szkieletu z Neanderthal (koło Düsseldorfu, Niemcy); charakteryzuje się niską i długą masywną czaszką o dużej pojemności (średnio 1500 cm3), pochylonym czołem, wałami nadoczodołowymi, brakiem bródki na żuchwie, dużymi przednimi zębami, niskim wzrostem (ok.160 cm) i krępą budową ciała; klasyczni n. byli łowcami i zbieraczami produkującymi narzędzia kamienne i kościane należące do tzw. kultury mustierskiej; najczęściej n. uznawany jest za kopalną rasę lub podgatunek (Homo sapiens neanderthalensis) człowieka rozumnego (H. sapiens), który mógł się krzyżować z napływającymi z Afryki populacjami tzw. → człowieka anatomicznie nowoczesnego (Homo sapiens sapiens), jednakże nie był ich bezpośrednim przodkiem; przez nielicznych dzisiaj paleoantropologów uważany jest za odrębny gatunek (Homo neanderthalensis) – boczną linię ewolucyjną, która wymarła bezpotomnie.
