hibernacja
hibernacja, stan fizjologiczny zwierząt związany z przeżywaniem niesprzyjających warunków środowiskowych, zwykle zimowych (→ sen zimowy). W wąskim znaczeniu h. odnosi się do zwierząt stałocieplnych, u których wraz z nastaniem chłodów dochodzi do zatrzymania aktywności ruchowej, znacznego zwolnienia tempa metabolizmu i szeregu czynności życiowych (zwolnienie częstości oddychania, rytmu pracy serca, zmniejszenie wytwarzania ciepła) oraz obniżenia temperatury ciała do temperatury zbliżonej do temperatury otoczenia (często jednak charakterystycznej i stałej dla zwierzęcia hibernującego); w tym znaczeniu h. charakterystyczna jest dla niektórych gatunków ssaków spośród stekowców, torbaczy, owadożernych, gryzoni, nietoperzy i naczelnych (często utożsamiany z h. sen zimowy niedźwiedzi nie jest w zasadzie hibernacją, bowiem ich temperatura ciała ulega tylko niewielkiemu obniżeniu, a czynności fizjologiczne i metaboliczne są zwolnione w niewielkim stopniu). Termin h. rozszerzany jest również często na stany fizjologiczne zwierząt bezkręgowych (owadów, ślimaków) przetrzymujących warunki zimowe (lub ogólniej niesprzyjające) z zatrzymaniem aktywności ruchowej oraz znacznym zwolnieniem bądź całkowitym zatrzymaniem przemian metabolicznych i czynności fizjologicznych (→ odrętwienie, → estywacja).
