gruczoł
gruczoł, 1) zool. narząd jednokomórkowy lub wielokomórkowy zbudowany z komórek gruczołowych, zewnątrz- (egzo-) lub wewnątrzwydzielniczych (endokrynowych), cechujących się procesem → egzocytozy regulowanej związku (wydzieliny, sekretu), w którego wytwarzaniu i wydzielaniu są wyspecjalizowane; g. dzieli się ze względu na: miejsce docelowe wydzielania sekretu (egzo- i endokrynowe), mechanizm wydzielania sekretu (→ g. apokrynowe, → g. holokrynowe, → g. merokrynowe (ekrynowe)), budowę histologiczną (pęcherzykowe, cewkowe), liczbę odcinków wydzielniczych (pojedyncze, rozgałęzione) oraz liczbę przewodów wyprowadzających (proste, złożone), rodzaj wydzieliny (śluzowe, surowicze), lokalizację w obrębie ciała (głowowe, tułowiowe itp.) i znaczenie dla organizmu (trawienne, rozrodcze itp.); 2) bot. jedno- lub wielokomórkowe organy wydzielające na zewnątrz lub gromadzące w wakuolach substancje o różnym charakterze fizykochemicznym, mogące występować na powierzchni rośliny lub w jej wnętrzu.
