ewolucja
ewolucja, biol. naturalny proces ukierunkowanych i ciągłych zmian zachodzących w żywej materii, od momentu powstania życia na Ziemi (→ biogeneza). E. polega na przystosowawczym (→ adaptacja) różnicowaniu się, w tym komplikacji struktury i funkcji (ale także ich upraszczania) żywych istot; efektem różnicowania się jest powstawanie nowych gatunków, których rosnąca w miarę upływu czasu różnorodność pozwala na grupowanie ich w jednostki systematyczne wyższego poziomu. Zmiany zachodzące w obrębie gatunku nazywa się umownie mikroewolucją, różnicowanie się wyższych jednostek (rodzajów i rodzin) – makroewolucją, a najwyższych – megaewolucją; zgodnie z przeważającym obecnie poglądem e. jest procesem jednorodnym i jej mechanizmy (→ mechanizmy ewolucji) działają jedynie na poziomie populacji gatunku, prowadząc do → specjacji; natomiast stan zróżnicowania (kształt drzewa lub – jak chcą niektórzy – krzewu życia) w danym momencie czasu zależy od globalnie działających czynników środowiska życia. Dzisiejsze rozumienie tego terminu wiąże się z nazwiskiem K. Darwina (→ ewolucjonizm, → gradualizm, → punktualizm).
