australopiteki
australopiteki, Australopithecinae, wymarła podrodzina wczesnych istot człowiekowatych (→ hominidy), znana z plio-plejstoceńskich (ok. 4,2–1,2 mln lat) stanowisk południowej, wschodniej i centralnej Afryki, z których wywodzą się przodkowie człowieka; pierwsze znalezisko pochodzi z Taung z 1924 r.; a. były średniej wielkości (wysokość 1–1,4 m) dwunożnymi istotami o dużym dymorfizmie płciowym, z ludzkimi cechami uzębienia (choć zęby trzonowe były 3–4-krotnie większe od ludzkich) i stosunkowo małym mózgiem (400–600 cm3); zamieszkiwały tereny lasosawannowe, późniejsze formy i otwartą sawannę; odżywiały się głównie pokarmem roślinnym z dodatkiem pokarmu pochodzenia zwierzęcego uzyskiwanego w drodze zbieractwa i padlinożerności; późniejsze gatunki wytwarzały narzędzia kamienne; a. nie posługiwały się artykułowaną mową; w przeszłości a. zaliczano do różnych rodzajów (Australopithecus, Plesianthropus, Paranthropus, Zinjanthropus, Paraustralopithecus), obecnie większość antropologów zalicza je do jednego rodzaju Australopithecus z gatunkami: A. africanus i A. afarensis (formy "lw;smukłe"up;) oraz A. robustus, A. boisei i A. aethiopicus (formy "lw;masywne"up;). A. africanus jest prawdopodobnie bezpośrednim przodkiem rodzaju Homo; formy masywne natomiast stanowią boczne, ślepe gałęzie drzewa naszych przodków.
