agresja
agresja, etol. działanie lub groźba działania jednego osobnika w celu ograniczenia swobody działań albo zmniejszenia → dostosowania genetycznego innego osobnika; ze względu na dużą różnorodność sytuacji, w których występują zachowania agresywne oraz zróżnicowanie kierujących nimi mechanizmów fizjologicznych, odróżnia się następujące jej formy: 1) drapieżcza – wyzwalana u drapieżnika przez bodźce wysyłane przez ofiarę, niezależna od poziomu hormonów płciowych, kontrolowana przez ośrodki nerwowe podwzgórza; 2) między samcami – wyzwalana obecnością innego samca tego samego gatunku i hamowana oznakami podporządkowania się tego samca, pozostaje pod wyraźnym wpływem hormonów płciowych (u niektórych zwierząt może występować także pomiędzy samicami); 3) lękowa – gdy niemożliwa staje się ucieczka przed zagrożeniem (przypadki ataku ofiary na drapieżnika, gdy ta znajdzie się w sytuacji bez wyjścia), kontrolowana przez ośrodki podwzgórzowe; 4) rozdrażnieniowa – pojawia się w wyniku frustracji, deprywacji lub bólu, na skutek działania bardzo zróżnicowanych bodźców, zależy od ośrodków w podwzgórzu, choć wzmacniający lub hamujący wpływ wywierają także ośrodki podkorowe mózgu, a także hormony płciowe; 5) terytorialna i 6) macierzyńska – wyraźnie związane z zachowaniami reprodukcyjnymi (niewiele wiadomo o nerwowej kontroli tych typów a.); ze względu na znaczną pojemność pojęcia, ogół zachowań agresywnych w etologii przyjęto nazywać raczej zachowaniami agonistycznymi.
