pamięć
pamięć, biol. w najszerszym sensie zdolność żywych istot do zatrzymywania w obrębie swoich struktur informacji docierających ze środowiska i wykorzystywania ich w celach dostosowawczych po pewnym czasie; w sensie węższym p. jest właściwością układu nerwowego zwierząt polegającą na możliwości gromadzenia informacji docierającej do osobnika w trakcie jego kontaktów z otoczeniem i wykorzystywania jej w późniejszych działaniach; wymaga to przyjęcia i zakodowania sygnału w postaci tzw. śladu pamięciowego (→ engram) i odkodowania w odpowiednim momencie w celu wykonania adekwatnej reakcji; u istot nie mających układu nerwowego, wyposażonych jedynie w rozproszone komórki nerwowe lub proste sieci tych komórek (np. gąbki czy jamochłony), efektywność procesów pamięciowych jest niewielka, u zwierząt dysponujących rozbudowanym i scentralizowanym systemem nerwowym (np. ssaki) – może być znaczna; u tych ostatnich, niezależnie od powszechnej wśród żywych istot zdolności cytoplazmy do przechowywania pewnej ilości informacji (tzw. p. organiczna), zapamiętywanie dokonuje się na dwa sposoby: krótkotrwale (p. operacyjna, p. krótkotrwała, p. świeża) informacja może być utrzymywana w postaci "lw;dynamicznej"up; – krążących w zamkniętych sieciach neuronów serii impulsów nerwowych będących kodem informacyjnym; mechanizm p. długotrwałej (p. trwała) nie jest do końca poznany; najbardziej popularna jest teoria biochemiczna – zgodnie z nią materialnym podłożem kodu pozwalającego przechowywać informację o stanach neuronów, w których pojawił się ślad pamięciowy, jest kwas rybonukleinowy komórek nerwowych; cząsteczki tego kwasu mogą długotrwale pozostawać w komórkach, a także się replikować; dostęp do tak zmagazynowanej informacji (jej odtwarzanie) musiałby prowadzić przez syntezę odpowiednich białek inicjujących stan pobudzenia neuronów (→ uczenie się).
