jelito
jelito, część przewodu pokarmowego zwierząt, zwykle w formie wydłużonej cewy, o różnej długości i szczegółach budowy, wyścielanej przez pojedynczą warstwę nabłonka endodermalnego; jest miejscem trawienia i wchłaniania pokarmu; u zwierząt bezkręgowych termin j. odnosi się do całego układu pokarmowego i wyróżnia się w nim zwykle trzy odcinki: jelito przednie, j. środkowe i j. tylne, z których tylko środkowe jest pochodzenia endodermalnego, natomiast przednie i tylne są wpukleniem powierzchni ciała ektodermalnego pochodzenia; u kręgowców termin j. odnosi się do odcinka przewodu pokarmowego położonego za żołądkiem, w którym wyróżnia się j. cienkie (dwunastnica, j. czcze, j. kręte) i j. grube (okrężnica, odbytnica), na granicy których zwykle kształtuje się u owodniowców ślepy uchyłek różnej długości (j. ślepe); ścianę j. kręgowców tworzą: pojedyncza warstwa nabłonka endodermalnego (na który składają się właściwe komórki nabłonkowe, enterocyty oraz komórki śluzowe i komórki dokrewne) oraz mezodermalnego pochodzenia warstwy mięśni gładkich podłużnych i okrężnych wraz z siecią naczyń krwionośnych i limfatycznych, zespołem nerwów i elementami tkanki łącznej; z zewnątrz j. częściowo okryte jest otrzewną trzewną (→ otrzewna); przystosowaniem do wchłaniania pokarmu jest powiększanie wewnętrznej powierzchni j. przez fałdy, u ptaków i ssaków również przez kosmki i przede wszystkim przez mikrokosmki enterocytów.
