darwinizm
darwinizm, w sensie szerszym – każda teoria ewolucyjna oparta na twierdzeniu, że głównym czynnikiem ewolucji jest → dobór naturalny; w sensie ścisłym – teoria ewolucji organizmów przedstawiona i uzasadniona przez K. Darwina (1854) w dziele "lw;O powstaniu gatunków drogą doboru naturalnego"up;; główne przesłanki teorii Darwina to: 1) istnienie bezkierunkowej zmienności osobników w obrębie gatunku, 2) zmienne cechy rodziców dziedziczy ich potomstwo (Darwin dopuszczał takie dziedziczenie cech nabytych w trakcie życia osobniczego), 3) dysproporcja między ogromną liczbą powstających w każdym pokoleniu osobników i liczbą tych, które mogą przeżyć i same wydać potomstwo (walka o byt), 4) w warunkach konkurencji – przewaga potomstwa osobników obdarzonych cechami przystosowawczo najkorzystniejszymi w danych warunkach środowiska, co Darwin określił jako zjawisko doboru naturalnego; zdaniem Darwina dobór naturalny może prowadzić do wyłaniania się nowych gatunków; historię gatunków można przedstawić w formie drzewa rodowego. Niektóre elementy teorii Darwina wymagały korekty i uzupełnień (zwłaszcza mechanizmy powstawania zmienności i dziedziczenia; por. → teoria pangenezy), niemniej zasadnicze jej twierdzenia zachowały aktualność i do dzisiaj są podstawą "ewolucjonizmu syntetycznego" (→ teoria ewolucji syntetyczna).
